miserable now

miserable now

Thursday, May 11, 2006

Roemenië bij de EU (I)

Een houtzagerij, een winkeltje en veel statussymbolen

Vervallen betonnen woonblokken, een hobbelige doorgaande weg, enkele bedelende zigeuners, - dat is zo ongeveer het gebruikelijke straatbeeld van Borsa, een bergstadje in Noord-Roemenië. Maar tussen de verpauperde woonblokken en traditionele Roemeense huisjes verrijzen steeds meer indrukwekkende villa’s, en tussen de oude Dacia’s en hier en daar een paard en wagen wemelt het van de BWM's en Volkswagens Golf.
Het pleintje met bankjes in het centrum is de plek waar menigeen te koop loopt met zijn kleding, auto of gouden ketting. Mihali Ilie (30) heeft zijn groene Audi A3 met Belgisch kenteken geparkeerd naast een nagelnieuwe Renault met Italiaans kenteken, eigenaar van de jonge twintiger die hier ook rondhangt. Op het bankje zit een wisselaar opzichtig een stapel bankbiljetten te tellen. Mihali pleegt zelf een paar luidruchtige belletjes. Oh nee, vrienden zijn het niet, legt Mihali even later uit. Je komt er alleen even om gezien te worden.
En gezien is hij, Mihali. Hij is de eigenaar van bar OK - en eerlijk is eerlijk: die is naar Westerse maatstaven ok. Het benodigde kapitaal heeft de Roemeen in België verdiend, waar hij acht jaar werkte. Nu is hij terug in Borsa en van plan te blijven, want zijn bar verschaft hem genoeg inkomsten.
Maar dat is wat velen hier ontberen. In het verleden verdienden de inwoners van Borsa hun geld in de mijn, de houtkap of bij het kleine beetje industrie van het stadje. Maar het merendeel daarvan is opgedoekt, omdat de vrijemarkteconomie die Roemenië na de val van het communisme in 1989 kreeg, betekende dat deze moesten renderen in plaats van mensen aan het werk houden. Een paar houtzagerijen en wat winkeltjes, dat is wat er nog over is. Het industrieterrein is verlaten, en in de mijn heeft nog maar 120 werknemers, waar dat er ooit 7.000 waren.
De schreeuwende werkloosheid die is ontstaan heeft een ware uittocht ontketend. Van de 35.000 inwoners zijn er minstens 10.000 naar het buitenland vertrokken, op zoek naar een fatsoenlijk inkomen. Volgens de eigenaar van een hotel woont er van elke familie minstens één lid elders. Het aantal leegstaande woningen is dan ook niet te tellen.
Toch wanhoopt burgemeester Remus Stetco niet. De jonge liberaal (36) blijkt zelfs zeer optimistisch. Dat zoveel - veelal jonge - mensen Borsa verlaten, waaronder zijn eigen zus naar Milaan, beschouwt hij als een voordeel. “Ze sturen veel buitenlands geld deze kant op, waarmee hun ouders het wat beter krijgen, en mooie huizen worden gebouwd. Verder doen ze kennis en ervaring op en komen ze in aanraking met een andere, meer geciviliseerde mentaliteit. Daarmee kunnen ze hier hun voordeel doen”, legt Stetco uit.
Het toerisme moet de nieuwe inkomstenbron van Borsa worden. Het mooie, grillige landschap, de aangename zomertemperaturen en de wintersportmogelijkheden bieden wat dat betreft perspectief. Vooruitlopend op de verwachte stroom toeristen is er in Borsa al een Complex Turistic uit de grond gestampt, gericht op wintersporters. Maar het loopt niet storm, zegt een hoteleigenaar. Het gebied is slechts bereikbaar middels een deplorabel wegennet, en Roemenië heeft te lijden onder het imago van armoede, corruptie en diefstal. En daarom voorziet de hoteleigenaar, die vol goede bedoelingen zijn geld niet zoals de meeste stadsgenoten in een statussymbool, maar in een hotel heeft geïnvesteerd, een sombere toekomst. “Eigenlijk”, zegt hij met een minzame grijns, “zie ik géén toekomst voor Borsa.”

18:31 | posted by Peter van Klinken |